Του Δημήτρη Καζάκη
Την προσωρινή επιστροφή στη δραχμή και την άνευ όρων διαγραφή του δημόσιου χρέους, προκρίνει ως τη μοναδική βιώσιμη λύση για την Ελλάδα, ο διευθυντής του τμήματος Εξωτερικής Οικονομίας του γερμανικού Ινστιτούτου Ifo, Γκάμπριελ Φέλμπερμάιερ, σε συνέντευξή του στο ΑΜΠΕ (26/10).
Ο Φελμπερμάιερ υποστηρίζει ότι το κύριο πρόβλημα της χώρας είναι η αύξηση της παραγωγικότητας και υποστηρίζει την αναγκαιότητα (αντι)μεταρρύθμισης των εργασιακών σχέσεων. Στη συνέχεια, παραδέχεται ότι η σημερινή κατάσταση συνιστά αποτέλεσμα της λαθεμένης απόφασης του 2010 και θέτει υπό αμφισβήτηση την ορθότητα της επιλογής να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ.
«Θα ήταν ίσως καλύτερα για όλους - για τους δανειστές, ακόμα και για τις γερμανικές τράπεζες και την Ελλάδα - να αποχωρήσει από το ευρώ, σε συνδυασμό με μια ολοκληρωτική διαγραφή του χρέους, όπως στην Αργεντινή» σχολιάζει.
Στο ίδιο πλαίσιο, επισημαίνει ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα πραγματικά βιώσιμο μοντέλο, το οποίο περιλαμβάνει επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, διαγραφή του χρέους και πρόγραμμα ανάπτυξης. Κατά την άποψη του, το αποτέλεσμα δεν θα ήταν καταστροφικό, διότι αμέσως μετά, ένα πρόγραμμα βοήθειας θα εξασφάλιζε «ότι δεν θα επικρατήσει το χάος στη χώρα, ώστε να μην οδηγηθούμε σε μαζική ανεργία ή έλλειψη φαρμάκων». «Τότε θα δινόταν η ευκαιρία να δημιουργηθεί ένα νέο όραμα για την επάνοδο της χώρας στην Ευρωζώνη».
Στο ερώτημα τι θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να προσελκύσει επενδύσεις απάντησε ότι «το κύριο πρόβλημα για να ευημερήσει η Ελλάδα είναι να αυξήσει την παραγωγικότητα της. Γι αυτό πρέπει να ληφθούν μια σειρά από μέτρα, όπως είναι η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων».
Ο Αυστριακός οικονομολόγος πιστεύει, ότι «αυτό το οποίο χρειάζεται η Ελλάδα είναι ένα πραγματικό βιώσιμο μοντέλο ώστε μετά να πείτε στην Ευρώπη: ιδού το σχέδιο για τη νέα Ελλάδα και να ζητήσετε την υποστήριξή της». Πρέπει «να πείτε πάμε πίσω στο εθνικό νόμισμα προσωρινά, διαγράψτε το χρέος μας άνευ όρων και θα εφαρμόσουμε ένα βιώσιμο πρόγραμμα ανάπτυξης. Στην Ιρλανδία όπου δεν υπήρχαν οξείες πολιτικές αντιπαραθέσεις αυτό έγινε επί τη βάσει ευρύτερης πολιτικής συναίνεσης».
Κατά τον Φελμπερμάιερ όσοι επιμένουν να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη το κάνουν διότι «το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η Ελλάδα, αλλά η Ιταλία, η Ισπανία ίσως κι η Γαλλία». «Η κατάσταση εκεί δεν είναι ακριβώς ίδια αλλά είναι κατά βάση όμοια. Ούτε γι΄ αυτούς δεν είναι το σωστό νόμισμα το ευρώ, αλλά ούτε και για τη Γερμανία είναι...», προσθέτει. Ωστόσο δεν τάσσεται υπέρ της κατάργησης του ευρώ, αλλά όπως λέει «θέλουμε να καταστήσουμε την νομισματική ένωση μια ελεύθερη ένωση στην οποία να μπορεί μια χώρα μέλος, σε ορισμένες μόνο ειδικές περιπτώσεις, δεν θα είναι δηλαδή ο κανόνας, να αποχωρεί από το ευρώ, να επαναφέρει το εθνικό της νόμισμα με νέα ισοτιμία και μετά να ξαναμπεί. Απαιτείται όμως γι αυτό μια συντεταγμένη αποχώρηση και βεβαίως η επιτήρηση της διαδικασίας, ώστε η χώρα να επανέλθει στην ευρωζώνη μόνον όταν έχουν εφαρμοστεί οι απαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».
Τονίζει μάλιστα, ότι «αυτό θα ήταν ακόμα και σήμερα καλύτερο να γίνει για την Ελλάδα» και ότι η αυστηρή λιτότητα δεν είναι αναγκαία στην περίπτωση εξόδου κάποιας χώρας από το ευρώ, «διότι αν αποχωρήσει κανείς από την ευρωζώνη μπορεί να μην εφαρμόσει την πολιτική αυτή, αφού η ανάκαμψη της οικονομίας χάρη στις χαμηλές ισοτιμίες του νομίσματος θα έλθει από μόνη της».
Το πρόβλημα της χώρας μας είναι κατά την άποψή του η ανταγωνιστικότητα και «εάν υπάρξει μια νέα δραχμή, αν δηλαδή μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της, οι επενδύσεις θα αυξηθούν αμέσως». Εάν μάλιστα «γίνει ταυτόχρονα με την αποχώρηση από το ευρώ και την συνεπακόλουθη υποτίμηση της νέας δραχμής και το κούρεμα του χρέους θα υπάρξει αμέσως μια μεγάλη εισροή ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα».
Επίσης, στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο διευθυντής του τμήματος εξωτερικής οικονομίας του Ινστιτούτου Ifο του Μονάχου, επισημαίνει ότι «για βασικά προϊόντα, χωρίς τα οποία η χώρα δεν μπορεί να λειτουργήσει, όπως είναι το πετρέλαιο και τα φάρμακα θα υπάρξει πρόβλημα, γι΄ αυτό θα χρειασθεί την βοήθεια των Ευρωπαίων φίλων της», οι οποίοι και θα την έδιναν, αφού «θα ήταν μια συμφωνία η οποία βασίζεται στην αμοιβαιότητα».
Παραδέχεται μεν ότι κατάσταση θα είναι αρχικά δραματική, «αλλά θα γίνουν όλα γρήγορα» και «σε δυο χρόνια θα έχει λειτουργήσει». Κατά την μεταβατική δε φάση θα πρέπει να υπάρξει ένα πρόγραμμα, οπότε «θα είναι αναγκαίο να χορηγηθούν δάνεια» να βρεθούν «κάποιες λύσεις, όπως είναι η βοήθεια εκτάκτου ανάγκης, ώστε να αντιμετωπισθούν οι όποιες ελλείψεις».
Στην ουσία ο Φελμπερμάιερ επαναφέρει το non-paper του Σόιμπλε με ημερομηνία 10 Ιουλίου 2015, το οποίο πρότεινε προς τους "θεσμούς" και την ελληνική κυβέρνηση, κάτι ανάλογο. Ποιά είναι η ουσία της πρότασης; Να διαγραφεί το χρέος με όρους αμοιβαιότητας με τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς και να πάει η Ελλάδα σε "μαλακή" δραχμή προσωρινά.
Το βασικό ερώτημα είναι το εξής απλό: Και με το καθεστώς κατοχής της πατρίδας μας τι θα γίνει; Με το παρασύνταγμα των 480 μνημονιακών νόμων και μνημονιακών δεσμεύσεων τι θα γίνει; Με λίγα λόγια, ποιός θα αποφασίσει το πώς και τι της διαγραφής του χρέους και της αποχώρησης από το ευρώ;
Είναι προφανές ότι στη Γερμανία υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για την κατάσταση συνολικά της ευρωζώνης και προετοιμάζουν εναλλακτικά σενάρια. Ένα από αυτά είναι η διαγραφή του χρέους αλά Αργεντινή της Ελλάδας και η εισαγωγή μιας "μαλακής" δραχμής με τους όρους κατοχής άθικτους.
Μια τέτοια εναλλακτική προσπαθεί να πετύχει δυο τρυγόνια μ' ένα σμπάρο. Αφενός να κρατήσει την Ελλάδα ως "οικόπεδο" της Γερμανίας και, αφετέρου, να πιέσει τις μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης να προσδεθούν περισσότερο στο άρμα της Γερμανίας. Μια έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη υπό το υφιστάμενο καθεστώς κατοχής της Γερμανίας, θα οδηγούσε στα πρόθυρα κατάρρευσης οικονομίες σαν την Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία. Στην περίπτωση αυτή είτε θα διαλυόταν η ευρωζώνη, είτε οι οικονομίες αυτές θα αναγκάζονταν να προσδεθούν καθαρά στο άρμα της Γερμανίας.
Όσο για τη "μαλακή" δραχμή που προτείνει ο Φελμπερμάιερ, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει. Στη διάρκεια της παλιάς ναζιστική κατοχής η λεηλασία των κατεχομένων χωρών της Ευρώπης δεν έγινε με την επιβολή ενιαίου νομισματικού συστήματος. Οι Γερμανοί είδαν ότι τους συμφέρει να κρατήσουν στην κυκλοφορία υπό τον έλεγχό τους και τα πρώην εθνικά νομίσματα των κατεχομένων χωρών.
Έτσι στην Ελλάδα εισήγαγαν το Γερμανικό στρατιωτικό μάρκο και παράλληλα τη μεσογειακή δραχμή, της οποίας η ισοτιμία καθοριζόταν αυθαίρετα από τις αρχές κατοχής. Με τον τρόπο αυτό κατόρθωσαν κυριολεκτικά να λεηλατήσουν την οικονομία της Ελλάδας, σε τέτοιο βαθμό που ποτέ δεν θα κατόρθωναν, αν είχαν σε κυκλοφορία μόνο το δικό τους νόμισμα, το μάρκο του Ράιχ. Μια ανάλογη λύση σκέφτονται και τώρα ως εναλλακτικό σχέδιο για την Ελλάδα και την ευρωζώνη.
Δημοσιεύτηκε στην kontranews, 29/10/2016
Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Γενικός Γραμματέας του Ε.ΠΑ.Μ.
Την προσωρινή επιστροφή στη δραχμή και την άνευ όρων διαγραφή του δημόσιου χρέους, προκρίνει ως τη μοναδική βιώσιμη λύση για την Ελλάδα, ο διευθυντής του τμήματος Εξωτερικής Οικονομίας του γερμανικού Ινστιτούτου Ifo, Γκάμπριελ Φέλμπερμάιερ, σε συνέντευξή του στο ΑΜΠΕ (26/10).
Ο Φελμπερμάιερ υποστηρίζει ότι το κύριο πρόβλημα της χώρας είναι η αύξηση της παραγωγικότητας και υποστηρίζει την αναγκαιότητα (αντι)μεταρρύθμισης των εργασιακών σχέσεων. Στη συνέχεια, παραδέχεται ότι η σημερινή κατάσταση συνιστά αποτέλεσμα της λαθεμένης απόφασης του 2010 και θέτει υπό αμφισβήτηση την ορθότητα της επιλογής να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ.
«Θα ήταν ίσως καλύτερα για όλους - για τους δανειστές, ακόμα και για τις γερμανικές τράπεζες και την Ελλάδα - να αποχωρήσει από το ευρώ, σε συνδυασμό με μια ολοκληρωτική διαγραφή του χρέους, όπως στην Αργεντινή» σχολιάζει.
Στο ίδιο πλαίσιο, επισημαίνει ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα πραγματικά βιώσιμο μοντέλο, το οποίο περιλαμβάνει επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, διαγραφή του χρέους και πρόγραμμα ανάπτυξης. Κατά την άποψη του, το αποτέλεσμα δεν θα ήταν καταστροφικό, διότι αμέσως μετά, ένα πρόγραμμα βοήθειας θα εξασφάλιζε «ότι δεν θα επικρατήσει το χάος στη χώρα, ώστε να μην οδηγηθούμε σε μαζική ανεργία ή έλλειψη φαρμάκων». «Τότε θα δινόταν η ευκαιρία να δημιουργηθεί ένα νέο όραμα για την επάνοδο της χώρας στην Ευρωζώνη».
Στο ερώτημα τι θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να προσελκύσει επενδύσεις απάντησε ότι «το κύριο πρόβλημα για να ευημερήσει η Ελλάδα είναι να αυξήσει την παραγωγικότητα της. Γι αυτό πρέπει να ληφθούν μια σειρά από μέτρα, όπως είναι η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων».
Ο Αυστριακός οικονομολόγος πιστεύει, ότι «αυτό το οποίο χρειάζεται η Ελλάδα είναι ένα πραγματικό βιώσιμο μοντέλο ώστε μετά να πείτε στην Ευρώπη: ιδού το σχέδιο για τη νέα Ελλάδα και να ζητήσετε την υποστήριξή της». Πρέπει «να πείτε πάμε πίσω στο εθνικό νόμισμα προσωρινά, διαγράψτε το χρέος μας άνευ όρων και θα εφαρμόσουμε ένα βιώσιμο πρόγραμμα ανάπτυξης. Στην Ιρλανδία όπου δεν υπήρχαν οξείες πολιτικές αντιπαραθέσεις αυτό έγινε επί τη βάσει ευρύτερης πολιτικής συναίνεσης».
Κατά τον Φελμπερμάιερ όσοι επιμένουν να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη το κάνουν διότι «το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η Ελλάδα, αλλά η Ιταλία, η Ισπανία ίσως κι η Γαλλία». «Η κατάσταση εκεί δεν είναι ακριβώς ίδια αλλά είναι κατά βάση όμοια. Ούτε γι΄ αυτούς δεν είναι το σωστό νόμισμα το ευρώ, αλλά ούτε και για τη Γερμανία είναι...», προσθέτει. Ωστόσο δεν τάσσεται υπέρ της κατάργησης του ευρώ, αλλά όπως λέει «θέλουμε να καταστήσουμε την νομισματική ένωση μια ελεύθερη ένωση στην οποία να μπορεί μια χώρα μέλος, σε ορισμένες μόνο ειδικές περιπτώσεις, δεν θα είναι δηλαδή ο κανόνας, να αποχωρεί από το ευρώ, να επαναφέρει το εθνικό της νόμισμα με νέα ισοτιμία και μετά να ξαναμπεί. Απαιτείται όμως γι αυτό μια συντεταγμένη αποχώρηση και βεβαίως η επιτήρηση της διαδικασίας, ώστε η χώρα να επανέλθει στην ευρωζώνη μόνον όταν έχουν εφαρμοστεί οι απαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».
Τονίζει μάλιστα, ότι «αυτό θα ήταν ακόμα και σήμερα καλύτερο να γίνει για την Ελλάδα» και ότι η αυστηρή λιτότητα δεν είναι αναγκαία στην περίπτωση εξόδου κάποιας χώρας από το ευρώ, «διότι αν αποχωρήσει κανείς από την ευρωζώνη μπορεί να μην εφαρμόσει την πολιτική αυτή, αφού η ανάκαμψη της οικονομίας χάρη στις χαμηλές ισοτιμίες του νομίσματος θα έλθει από μόνη της».
Το πρόβλημα της χώρας μας είναι κατά την άποψή του η ανταγωνιστικότητα και «εάν υπάρξει μια νέα δραχμή, αν δηλαδή μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της, οι επενδύσεις θα αυξηθούν αμέσως». Εάν μάλιστα «γίνει ταυτόχρονα με την αποχώρηση από το ευρώ και την συνεπακόλουθη υποτίμηση της νέας δραχμής και το κούρεμα του χρέους θα υπάρξει αμέσως μια μεγάλη εισροή ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα».
Επίσης, στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο διευθυντής του τμήματος εξωτερικής οικονομίας του Ινστιτούτου Ifο του Μονάχου, επισημαίνει ότι «για βασικά προϊόντα, χωρίς τα οποία η χώρα δεν μπορεί να λειτουργήσει, όπως είναι το πετρέλαιο και τα φάρμακα θα υπάρξει πρόβλημα, γι΄ αυτό θα χρειασθεί την βοήθεια των Ευρωπαίων φίλων της», οι οποίοι και θα την έδιναν, αφού «θα ήταν μια συμφωνία η οποία βασίζεται στην αμοιβαιότητα».
Παραδέχεται μεν ότι κατάσταση θα είναι αρχικά δραματική, «αλλά θα γίνουν όλα γρήγορα» και «σε δυο χρόνια θα έχει λειτουργήσει». Κατά την μεταβατική δε φάση θα πρέπει να υπάρξει ένα πρόγραμμα, οπότε «θα είναι αναγκαίο να χορηγηθούν δάνεια» να βρεθούν «κάποιες λύσεις, όπως είναι η βοήθεια εκτάκτου ανάγκης, ώστε να αντιμετωπισθούν οι όποιες ελλείψεις».
Στην ουσία ο Φελμπερμάιερ επαναφέρει το non-paper του Σόιμπλε με ημερομηνία 10 Ιουλίου 2015, το οποίο πρότεινε προς τους "θεσμούς" και την ελληνική κυβέρνηση, κάτι ανάλογο. Ποιά είναι η ουσία της πρότασης; Να διαγραφεί το χρέος με όρους αμοιβαιότητας με τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς και να πάει η Ελλάδα σε "μαλακή" δραχμή προσωρινά.
Το βασικό ερώτημα είναι το εξής απλό: Και με το καθεστώς κατοχής της πατρίδας μας τι θα γίνει; Με το παρασύνταγμα των 480 μνημονιακών νόμων και μνημονιακών δεσμεύσεων τι θα γίνει; Με λίγα λόγια, ποιός θα αποφασίσει το πώς και τι της διαγραφής του χρέους και της αποχώρησης από το ευρώ;
Είναι προφανές ότι στη Γερμανία υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για την κατάσταση συνολικά της ευρωζώνης και προετοιμάζουν εναλλακτικά σενάρια. Ένα από αυτά είναι η διαγραφή του χρέους αλά Αργεντινή της Ελλάδας και η εισαγωγή μιας "μαλακής" δραχμής με τους όρους κατοχής άθικτους.
Μια τέτοια εναλλακτική προσπαθεί να πετύχει δυο τρυγόνια μ' ένα σμπάρο. Αφενός να κρατήσει την Ελλάδα ως "οικόπεδο" της Γερμανίας και, αφετέρου, να πιέσει τις μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης να προσδεθούν περισσότερο στο άρμα της Γερμανίας. Μια έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη υπό το υφιστάμενο καθεστώς κατοχής της Γερμανίας, θα οδηγούσε στα πρόθυρα κατάρρευσης οικονομίες σαν την Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία. Στην περίπτωση αυτή είτε θα διαλυόταν η ευρωζώνη, είτε οι οικονομίες αυτές θα αναγκάζονταν να προσδεθούν καθαρά στο άρμα της Γερμανίας.
Όσο για τη "μαλακή" δραχμή που προτείνει ο Φελμπερμάιερ, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει. Στη διάρκεια της παλιάς ναζιστική κατοχής η λεηλασία των κατεχομένων χωρών της Ευρώπης δεν έγινε με την επιβολή ενιαίου νομισματικού συστήματος. Οι Γερμανοί είδαν ότι τους συμφέρει να κρατήσουν στην κυκλοφορία υπό τον έλεγχό τους και τα πρώην εθνικά νομίσματα των κατεχομένων χωρών.
Έτσι στην Ελλάδα εισήγαγαν το Γερμανικό στρατιωτικό μάρκο και παράλληλα τη μεσογειακή δραχμή, της οποίας η ισοτιμία καθοριζόταν αυθαίρετα από τις αρχές κατοχής. Με τον τρόπο αυτό κατόρθωσαν κυριολεκτικά να λεηλατήσουν την οικονομία της Ελλάδας, σε τέτοιο βαθμό που ποτέ δεν θα κατόρθωναν, αν είχαν σε κυκλοφορία μόνο το δικό τους νόμισμα, το μάρκο του Ράιχ. Μια ανάλογη λύση σκέφτονται και τώρα ως εναλλακτικό σχέδιο για την Ελλάδα και την ευρωζώνη.
Δημοσιεύτηκε στην kontranews, 29/10/2016
Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Γενικός Γραμματέας του Ε.ΠΑ.Μ.
